In deze podcastaflevering ga ik in gesprek met psycholoog des Vaderlands, Toekie van Apeldoorn. We hebben het uitgebreid over onze vaders. Wat is onze relatie met hen en hoe is die door de jaren heen veranderd? Waarin lijken we op onze vader? Tot slot spreken we onze dankbaarheid uit en delen we onze tips met je voor als je worstelt met de relatie met je vader. Al met al een heel open en kwetsbaar gesprek.
Veel luisterplezier!
Liever lezen?
Even voorstellen: Toekie van Apeldoorn
Toekie begeleidt volwassenen naar meer levensgeluk, regie en tevredenheid. Ik heb haar voor het eerst ontmoet bij het Bert Hellinger Instituut in Groningen toen we daar samen een workshop volgden. Later zijn we elkaar nog eens tegengekomen, bij de boeklancering van Noëlla de Jager: Overleven als ondernemer (aanrader).
Ik voelde toen zó’n klik met Toekie, dat ik besloot de stoute schoenen aan te trekken en vroeg haar om het voorwoord van mijn boek te schrijven. Daarin zei ze:
Heelheid bestaat bij de gratie van gebrokenheid. Met Ontrafeld verbindt Fiona zich met haar verleden. Ze duikt in de losse draden van haar bestaan, brengt schijnbare tegenstellingen samen en wandelt zo haar vrijheid tegemoet.
Vrij worden we zodra we aannemen wat ons vasthoudt. Dat betekent delen insluiten die ooit uitgesloten moesten worden omdat ze eenvoudigweg te pijnlijk waren. Het gaat erom deze delen terug te brengen in het bewustzijn. Dat is wat Fiona doet met dit boek en dat heeft me diep geraakt.
We hebben allebei ervaren hoe het ons heeft bevrijd om aan te nemen wat ons vasthield. En zo bewandelen we nu allebei ons pad naar vrijheid. Ik wilde graag samen met Toekie een podcastaflevering opnemen. En die aflevering móest natuurlijk over onze vaders gaan.
Over onze vaders
Toekie heeft al zo’n zes jaar geen contact meer met haar vader. Mijn vader is inmiddels 20 jaar geleden overleden. Hoe omschrijven we onze vaders? En hoe kijken we terug op onze relatie met hen?
Toekie over haar vader
Toekie omschrijft haar vader als echte family man. Hij houdt ervan om met zijn dierbaren te zijn. Wat nu – zegt ze zelf – best tegenstrijdig klinkt, want het contact tussen Toekie en haar vader is al zo’n zes jaar verbroken. ‘Ik zie mijn vader als een joviale man, een echte levensgenieter. Hij is zo iemand die in een restaurant altijd een praatje aangaat met de ober. Bovendien is het een onwijs harde werker. Hij is notaris, net als mijn opa.’
Of Toekie op haar vader lijkt? ‘Als twee druppels water. Zowel van binnen als buiten.’
Als kind deden Toekie en haar vader veel samen en waren ze close met elkaar, maar het contact ging af en aan sinds de scheiding van Toekie’s ouders, die je – als je er een label op wilt plakken – een typische vechtscheiding kunt noemen.
Afnemend contact
‘Het afgenomen contact met mijn vader zorgde ervoor dat ik mijn eigenwaarde op een heel laag pitje had staan. Als we geen contact hebben, wat ben ik dan waard? Ik kon me makkelijker verbinden met mijn kwetsbaarheid, dan met mijn kracht. Dat is gelukkig inmiddels veranderd.’
De relatie met haar vader omschrijft ze als de combinatie van het spirituele en het aardse. ‘Ik ben spiritueel met hem verbonden. Ik voél zijn liefde en dat hij trots op me is. Het aardse stukje daarentegen, is dat we elkaar niet zien.’
Op mijn vraag of Toekie kan terughalen wanneer, waarom of door wie het contact met haar vader verbroken werd, weet ze zelf het antwoord ook niet helemaal. ‘Wil ik hem niet zien? Of hij mij niet? Wat is het verhaal? Ik weet dat eerlijk gezegd ook niet. Het is altijd lastig geweest om een goed gesprek met hem te hebben, als twee volwassenen.’
Toekie kijkt naar de ketting die ze om haar hals heeft hangen, met een foto van haar ouders erin. ‘Amor Fati’ staat erop. Liefde voor het lot. ‘Ik heb altijd heel graag mijn realiteit willen veranderen, maar dat kan nu eenmaal niet. Het geeft rust dat ik weet dat de realiteit is wat het is, ook al is die heus niet altijd even leuk.’
‘Mijn gevoel neem ik tegenwoordig heel serieus en daar ga ik op alle mogelijke manieren doorheen. Dat is zeker anders geweest, hoor. Maar ik ben nu tot aan mijn dood bereid om mijn emoties aan te kijken. Achter de pijn is altijd weer de liefde.’
Fiona over haar vader
Mijn vader is 20 jaar geleden overleden. Hij was net als de vader van Toekie een echte family man. Hij was charmant en kon ontzettend goed verleiden, maar hij kon zich ook goed láten verleiden.
Mijn vader was ambitieus en hij durfde risico’s te nemen. Soms wellicht te veel. Hij heeft best wat naïeve stappen gemaakt. Hij wilde zó graag grootse dingen doen, dat hij keuzes heeft gemaakt waarvan ik achteraf denk: je had het ook wel kleiner mogen houden.
Ik heb vijf broers. Eén van hen overleed toen hij pas vier maanden oud was. Ik was er toen nog niet en heb hem dus nooit gekend. Ik groeide op in een mannenwereld. Mijn vader was zó blij toen ik geboren werd, want hij had eindelijk een dochter. Ik was zijn prinsesje.
Ik was zijn prinsesje
Dat begon ik op zekere leeftijd op te merken. We leefden een rijk, internationaal bestaan. Mijn vader was een Engelsman en had veel internationale zakencontacten. Als mensen op bezoek kwamen, moest ik me als keurig meisje gedragen en een kniksje voor ze maken. Pas toen ik naar de middelbare school ging, mocht ik voor het eerst een lange broek naar school aan. Dat kwam niet voort uit religieuze redenen; mijn vader wilde gewoon dat ik er als een meisje uitzag, ‘zodat ik je kan onderscheiden van mijn zonen’, zoals hij zei.
Er was geld in mijn jeugd, mijn vader reed altijd in mooie auto’s en deelde graag zijn bezit met de buitenwereld. We waren een familie van keeping up appearances. Ik vond dat soms best ingewikkeld en voelde me ánders. ‘Daddy, je mag ook wel gewoon doen’.
Mijn vader was grensoverschrijdend in zijn gedrag, wat ik in eerste instantie verwarrend vond, en later pas realiseerde. Aan de ene kant wilde ik niets liever dan dat hij me zag en van me hield voor wie ik was. Aan de andere kant voelde ik een bepaalde ongemakkelijkheid en wilde ik liever niet dat hij te dichtbij kwam.
Het altijd goed willen doen
Met terugwerkende kracht kan ik inzien hoe graag ik het altijd goed heb willen doen in de ogen van anderen. Dat is er in mijn jeugd ingesleten. Ook heeft het mijn relatie met mijn moeder beïnvloed; ik heb haar nooit helemaal als moeder genomen. Toch voelde het als ondankbaar om te gaan miepen over wat ik in mijn jeugd heb gemist.
Materialistisch gezien had ik niets te klagen en ik heb veel van de wereld gezien…
‘Hoe heb je het geheeld?’, vraagt Toekie me.
Het korte antwoord? Ik ben er volledig in gedoken. Dat licht ik graag toe.
Toen ik dit vak 20 jaar geleden instapte, zei ik toen al dat de ene helft van Nederland de andere helft coachte. Ik wist dat ik heel snel héél goed moest worden om me te kunnen onderscheiden.
Ik heb veel opleidingen gedaan, waarin ik iedere keer weer een laagje afpelde, en dacht dan ‘Ah, mooi, deze les neem ik weer mee’. Maar ik bleef er ook een beetje bóven hangen, alsof ik van een afstand naar mezelf keek.
Volledig erin duiken
Daarmee ging ik in feite uit de weg om de onderliggende pijn te doorvoelen. Op een gegeven moment ervaarde ik zo’n controledrang en pijn in mijn lijf, dat ik dacht: nu moet ik écht die diepte in en aan de slag met stukken van vroeger.
Het grensoverschrijdende gedrag van mijn vader kwam daarin steeds naar voren.
Mijn osteopaat zei tegen me: ‘Als je dit aangaat, is het belangrijk dat je dat op drie niveaus doet.’
- Met een psycholoog die ook EMDR doet.
- Op een fysiek niveau, zodat je het geleerde integreert in je lichaam.
- Met voedingssupplementen.
Zoals psychiater Bessel van der Kolk zegt ‘The body keeps the score’. Trauma wordt opgeslagen in ons lichaam. Wat ik met een psycholoog besprak, kon ik later verwerken tijdens een massage. De voedingssupplementen ondersteunden mijn hersenen en hielpen om nieuwe verbindingen aan te maken.
Tijdens dat proces, besefte ik hoe tof en bevrijdend dat was. Al snel ontstond het idee om een boek te schrijven over mijn ontrafelingen. Nadat ik het had uitgegeven, is er nog zóveel op zijn plek gevallen bij me. Het is wat dat betreft een on-going story. Maar: het grootste werk is gedaan.
Wat helpt:
- Vol erin gaan
- De moed hebben om het op te schrijven
- Het even allemaal laten bezinken
- En er weer verder mee gaan
Ook al is mijn vader overleden, hij heeft ervoor gezorgd dat we nog dagelijks met hem bezig zijn. Ik deelde daar laatst al over in deze aflevering. Sinds het begin van 2023 heb ik er een tot dan toe onbekende halfbroer en halfzus bij, van een andere moeder. Onder het mom van ‘ja zeggen tegen de werkelijkheid’ hebben mijn broers en ik ze volledig in onze familie gesloten. En ze zijn nog leuk ook!
Mijn lieve moeder zei: ‘Ik wil ze wel ontmoeten’. Dat verbaasde mij, maar ze zei ‘Ik hield zó veel van je vader.’
Dát is onvoorwaardelijke liefde en daar kan ik alleen maar intens veel respect voor hebben. En zo zaten we ineens met de hele boel gezellig aan tafel.
Dankbaar voor onze vaders: Fiona
Waar ik mijn vader dankbaar voor ben? Voor alle lessen die ik in dit leven mag leren, dankzij en via hem. Door wie hij was. Ik ben opgegroeid in een internationale wereld, heb op jonge leeftijd veel van de wereld mogen zien en mensen van verschillende nationaliteiten en culturen leren kennen. En ik ben uiteraard dankbaar voor de onverwachte cadeautjes die hij ons nog heeft nagelaten. 😉
Daarnaast ben ik dankbaar voor wat het hele ontrafelproces mij brengt. En dat ik dat dan weer mee kan geven aan mijn cliënten. Die zeggen regelmatig: ‘Ik voel bij jou zó veel vrijheid om mezelf te zijn en mijn verhaal te doen’. Ja, dat snap ik wel. Ik ben een open boek!
Hoe mijn zoon dat ervaart, vertelt hij in deze aflevering, waarin ik met hem in gesprek ga. Wat doet het met hem – en met papa (mijn man dus) – dat ik mezelf ontrafeld heb?
Dankbaar voor onze vaders: Toekie
‘Ik ben onwijs dankbaar voor de fijne herinneringen die ik met mijn vader heb.’
Toekie’s broer (toen 10 jaar) overleed toen ze net 7 was. Op weg van een kinderfeestje in het zwembad – waar haar vader in het bestuur zat – naar huis, ging het gruwelijk mis. ‘Naast het zwembad zat een midgetgolfbaan en daar ben ik oneindig vaak met mijn vader heen gegaan. Ik ben hem er dankbaar voor dat we dat samen deden.’
Ook liep Toekie met haar vader de Marathon van New York. Ze hadden er samen uitgebreid voor geoefend. ‘Ik wilde onder de 4 uur lopen. We zouden het net wel, net niet, gaan redden. Ik zette op het eind een flinke spurt in. Mijn vader kon me niet bijhouden. Hij had het veel te warm door de kleding die hij droeg. Voor de finish bedacht ik me: ik wil deze marathon sámen uitlopen. En zo kwamen we alsnog hand in hand over de finish. Dat moment koester ik voor altijd.’
Tips van Toekie en Fiona
Er zijn uiteraard mensen die een hele fijne relatie hebben met hun vader, maar ook mensen die – net als wij – ermee worstel(d)en. Toekie en ik delen onze tips.
Tip van Toekie
‘Deel het. Kom met je verhaal naar buiten. Maak het zichtbaar. Ik ben een groot fan van het TV-programma Echte Gooische Moeders. Daar zit Pauline in. Als zij enthousiast een dansje doet, wil het wel eens gaan lekken; ze heeft last van haar bekkenbodem. In een aflevering gaat ze naar een bekkenbodemspecialist. Wat héérlijk dat ze daarmee naar buiten komt! Wat inspirerend dat heel Nederland dan ook denkt: ‘Oooh, we kunnen daar gewoon over praten.’ We maken allemaal pijn, verdriet en ongemak mee.
It takes a village to carry the grief!‘
Tip van Fiona
Doordat ik zó gefocust was op mijn vader, was ik de verbinding met mijn moeder een beetje verloren. Terwijl je juíst je vrouwelijke kracht ook nodig hebt. Die zachtheid, wijsheid, mildheid, het voélen.
Ik kan me inmiddels op een totaal andere manier verbinden met mijn moeder. En ook met mijn lief, met wie ik al ruim 30 jaar getrouwd ben. Ik voel zó veel meer de zachtheid in mezelf.
Verbind je met je verlangen
Spreek het uit, schrijf het op, verbind je met je verlangen, deel het met anderen. Je brein kan geen onderscheid maken tussen of iets waar is of niet. Als je je hélemaal verbindt met je verlangen, wordt je brein al blij van dat beeld. Zo kom je in een opwaartse spiraal terecht waarbij het mooie je toekomt.
‘Dit zou iederéén toch moeten leren op school?’, zegt Toekie.
Met die woorden sluiten we af. Ik dank Toekie voor het delen van haar verhaal en inzichten, vol prachtige metaforen. En jou, lezer, luisteraar, voor het lezen van dit artikel en/of het beluisteren van mijn podcast.
Schroom niet om me een berichtje op Instagram te sturen. Ik ben benieuwd of je je in bepaalde dingen herkent en uiteraard kunnen we de coaching mogelijkheden bespreken.
Wil je meer over Toekie zien, horen of lezen? Bekijk vooral haar website en volg haar op LinkedIn en Instagram, waar ze geregeld video’s deelt.
Beluister de hele aflevering om nog meer mooie metaforen, verhalen en tips te krijgen.
💫 Ik ben Fiona Cook. Ik werk al 20 jaar als coach, waarvan bijna 15 jaar als systemisch coach met (familie)opstellingen. Ik begeleid vrouwelijke leiders die de balans kwijt zijn doordat ze te veel ballen in de lucht houden. Ik help je om herhalende pijnlijke patronen te ontrafelen en doorbreken zodat je rust ervaart, de regie over jouw leven terugpakt, meer geniet en je weer verbindt met jouw gevoel. Lees meer over mij.
Andere afleveringen die hierbij aansluiten zijn:
Wat leiders moeten weten over trauma
Trauma of tegenslag? Hoe ga je ermee om?