Het lijkt zo harmonieus: geen gedoe, geen confrontaties, iedereen lijkt mee te bewegen. Maar als leider betaal je vaak een hoge prijs voor conflictvermijding. Wat gebeurt er écht als je spanningen uit de weg gaat? En hoe beïnvloedt dat de onderstroom in jouw team, je relaties en jezelf? In deze blog neem ik je mee in het systemisch perspectief op conflictvermijding in leiderschap – en wat je kunt doen om van schijnharmonie naar echte verbinding te bewegen.
Liever luisteren?
Waarom vermijden we conflict eigenlijk?
We kennen het allemaal:
- De vergadering waarin knopen worden doorgehakt, maar niemand zich écht gehoord voelt.
- Een relatie waarin je je terugtrekt zodra het spannend wordt.
- Kinderen die je laat gaan omdat je ‘de sfeer niet wilt verpesten’.
- Een ouder die voortdurend een beroep op je doet, terwijl je eigenlijk ‘nee’ voelt, maar ‘ja’ zegt.
Wat deze situaties gemeen hebben? Een patroon van conflictvermijding dat voortkomt uit diepgewortelde overtuigingen zoals:
- Als ik me uitspreek, vinden ze me niet aardig.
- Als ik het oneens ben, hoor ik er niet meer bij.
- Als we ruzie maken, raak ik de ander kwijt.
Dit zijn geen rationele overwegingen – het zijn existentiële angsten. En zolang die onbewust blijven, bepalen ze jouw gedrag. Ook als leider.
Wat is de systemische oorzaak van conflictvermijding?
Wanneer ik mijn systemische bril opzet, kijk ik niet alleen naar gedrag, maar naar de herkomst ervan. En die ligt vaak in je familiesysteem.
Denk aan:
- Ouders die veel ruzie maakten, waarbij jij als kind de vrede probeerde te bewaren.
- Een ouder die wegging en jou achterliet met de taak het andere gezinslid te ontzien.
- Zussen of broers die vaak botsten, waardoor jij leerde ‘niet tot last te zijn’.
- Schoolervaringen waarin jij de bemiddelaar werd, om zelf buiten schot te blijven.
In al die situaties was het verstandig om conflicten te vermijden. Het beschermde je. Maar vandaag ben je geen kind meer. Als volwassene en leider vraagt het leven iets anders van je: volledige aanwezigheid en volwassen communicatie.
Checklist: Conflictvermijding in leiderschap
☐ Je houdt je in tijdens vergaderingen, ook als je het ergens fundamenteel mee oneens bent.
☐ Je zegt te snel ‘ja’ om de sfeer niet te verstoren.
☐ Je voelt je verantwoordelijk voor het groepsgevoel, zelfs als dat ten koste gaat van jezelf.
☐ Je stelt lastige gesprekken uit (of voert ze helemaal niet).
☐ Je hebt achteraf spijt dat je je niet hebt uitgesproken.
☐ Je merkt dat spanningen zich opstapelen, maar niemand ze benoemt.
Herkenbaar? Dan is het tijd om naar je onderstroom te kijken.
Hoe doorbreek je conflictvermijding in leiderschap?
De eerste stap is bewustwording. Vraag jezelf aan het eind van de dag af:
- Waar ben ik vandaag het conflict uit de weg gegaan?
- Waar hield ik me stil, terwijl ik iets anders voelde of vond?
- Wat was mijn diepste angst op dat moment?
Formuleer vervolgens de onderliggende overtuiging:
Als ik zeg dat ik het er niet mee eens ben, dan word ik afgewezen.
En onderzoek dan deze vragen:
- Is het waar?
- Is het helpend?
- Welke gedachte zou je wél kunnen helpen?
Voorbeelden van helpende gedachten:
- Door me uit te spreken, draag ik bij aan volwassen samenwerking.
- Mijn stem is nodig om een breder draagvlak te creëren.
- Wrijving geeft glans.
Welke gedachte werkt voor jou? Schrijf ‘m op en herinner jezelf eraan op cruciale momenten.
Verhaal uit de praktijk: het MT dat zweeg
Een klant vertelde me over haar MT waarin niemand zich écht uitsprak. De directeur besliste na een discussie wat er ging gebeuren. Iedereen knikte – en liep daarna de kamer uit met een ander beeld van wat er was afgesproken.
De sfeer bleef ‘vriendelijk’, maar niemand voelde zich verantwoordelijk. Besluiten werden zelden uitgevoerd.
Zij merkte dat ze zich innerlijk terugtrok. Ze was er nog wel, fysiek, maar geestelijk al lang vertrokken. Haar systeem kende dit: het gevoel er niet toe te doen. En dus zweeg ze.
Tot we in een opstelling de herkomst van dit patroon zichtbaar maakten. Haar loyaliteit aan een moeder die altijd de lieve vrede wilde bewaren, werd voelbaar. Door haar plek als volwassen vrouw in te nemen, durfde ze het patroon te doorbreken.
Ze sprak zich uit. En het team? Dat bleek opgelucht.
Herken jij jezelf in dit patroon?
Welke situatie van vandaag komt bij je op? Wat heb je níet gezegd, en waarom?
Sta erbij stil. Het is daar dat jouw leiderschap begint.
FAQ: Conflictvermijding in leiderschap
- 1. Waarom vermijden leiders vaak conflicten?
- Omdat ze onbewust bang zijn voor afwijzing of verlies van verbinding. Dit is vaak geworteld in hun familiesysteem.
- 2. Wat is het risico van conflictvermijding?
- Opgestapelde spanningen in de onderstroom, verlies van vertrouwen, besluiteloosheid en verlies aan persoonlijk leiderschap.
- 3. Hoe weet ik of ik conflictvermijdend ben?
- Als je jezelf vaak inhoudt, veel ‘ja’ zegt tegen je gevoel in, of gesprekken uitstelt, is de kans groot.
- 4. Hoe kan systemisch werk helpen?
- Het maakt zichtbaar waar jouw gedrag vandaan komt en helpt je oude patronen te doorbreken vanuit je kern.
- 5. Moet ik altijd het conflict aangaan?
- Nee. Maar wél bewust kiezen: wanneer spreek ik me uit, en waarom? Dat is volwassen leiderschap.
Conclusie
Conflictvermijding lijkt rust te brengen, maar onder de oppervlakte broeit iets anders. Spanningen stapelen zich op en jouw leiderschap raakt vertroebeld. Als je de moed hebt om te kijken naar wat je werkelijk voelt – én te zeggen wat gezegd mag worden – dan ontstaat er ruimte voor vertrouwen, helderheid en échte verbinding.
Je hoeft dat niet alleen te doen. Als je merkt dat je vastzit in dit patroon, ben je welkom voor een sessie waarin we met behulp van een opstelling samen kijken naar wat er onder jouw gedrag ligt. Zodat jij jouw plek weer volledig inneemt.
Plan gerust een vrijblijvende call in van 30 minuten of maak direct een afspraak zodat jouw coachingstraject vandaag al begint.
💫 Ik ben Fiona Cook. Ik werk ruim 20 jaar als coach, waarvan 15 jaar systemisch, met familie- en organisatieopstellingen. Ik begeleid ondernemers en leiders om de dynamieken achter hun succes en uitdagingen te doorgronden en herhalende patronen te doorbreken, zodat ze bewust en in balans kunnen leiden. Lees meer over mij.
